Kako se obračunava porez za frilensere i da li svi moraju da ga plaćaju?
U poslednje vreme sigurno ste imali priliku da čujete razne informacije i dezinformacije o oporezivanju frilensera. Da, istina je da su frilenseri po tekućim Zakonima Republike Srbije u obavezi da plaćaju porez na lični dohodak, a koliko porez iznosi i kako, gde i kome se prijavljuje saznaćete u nastavku teksta.
Zakon o porezu na dohodak građana Republike Srbije predviđa plaćanje poreza od strane svih zaposlenih fizičkih lica, bez obzira na to da li su zaposlena u zemlji ili u inostranstvu. Dakle, fizička lica koja za svoje usluge primaju novac iz inostranstva, radeći na popularnim freelance platformama ili samostalno, u obavezi su plaćanja poreza na dohodak građana.
Frilenseri rade za strane firme koje nemaju fizička predstavništva u Srbiji i na taj način ostvaruju zaradu, koja se isplaćuje u bruto iznosu. Zarada koja im se uplaćuje nije umanjena za poreze i doprinose - primaju zaradu kao fizička lica. Poređenja radi, baš kao kada bi vam rođak iz inostranstva poslao novac na poklon. Međutim, pošto je u pitanju zarada frilenseri su poreski obveznici, baš kao zaposlena fizička lica u Srbiji, s jednom razlikom - oni bi samostalno trebalo da obračunaju zaradu i uplate iznos poreza.
Ko bi sve trebalo da plaća porez na dohodak?
Građani Republike Srbije koji ostvaruju zaradu, bilo da rade za firmu koja posluje u zemlji ili inostranstvu, smatraju se rezidentima Republike Srbije i kao takvi obavezni su da plaćaju porez na dohodak. Dakle, fizička lica koja zarađuju, bez obzira na geografsko poreklo novca, imaju obavezu plaćanja poreza.
Rezident Republike Srbije može biti fizičko lice koje na teritoriji zemlje radi i stiče prihode, kao i fizičko lice koje u zemlji boravi sa prekidima, ali provodi ovde najmanje 183 dana godišnje.
Strani državljani, bez obzira iz koje zemlje dolazili, koji rade i ostvaruju prihode u Republici Srbiji takođe su u obavezi plaćanja poreza na dohodak za zaradu koja je ostvarena u Srbiji.
Koji iznos poreza plaćaju frilenseri?
Iznos poreza na dohodak koji frilenseri plaćaju, kao što možete pretpostaviti, nije univerzalan. Frilenseri koji zarađuju bruto platu su u obavezi da prijave svaku iznos zarade (svaku uplatu) koju ostvare za mesec dana i da za istu plate porez. Krajnji iznos poreza koji uplaćuju zavisiće od sledeća četiri faktora:
- Od ukupnog iznosa ostvarenog prihoda u datom periodu.
- Od šifre vrste prihoda.
- Od toga da li je frilenser zdravstveno ili PIO osiguran.
- Od toga kakav ugovor frilenser ima sa poslodavcem (stranim licem - nerezidentom)
Frilenseri, primaoci zarade, imaju obavezu da obračunaju sve dobijene iznose, recimo ako se zarada isplaćuje parcijalno, bez obzira na kanal uplate. Uplate se uglavnom vrše putem PayPall naloga, Western Uniona, Payoneer kartica ili direktno na devizni račun primaoca. Svi kanali uplata podležu oporezivanju.
Fizičko lice koje radi za nerezidenta i tako zarađuje u obavezi je da se samooporezuje - odnosno da samostalno izračuna iznos poreza koji bi trebalo da plati. U tome mu može pomoći knjigovodstvena agencija tmconsulting.co.rs koja ima višegodišnje iskustvo na poslovima obračuna zarade, poreskih izdataka i slično.
Koji je rok za plaćanje poreza za frilensere?
Zakon o porezu na dohodak građana reguliše i ovo pitanje. Frilenseri bi trebalo da podnesu poresku prijavu u roku od 30 dana od prispeća uplate - odnosno prihoda. Poreska prijava, koja sadrži obračunate poreze i doprinose, dostavlja se nadležnoj Poreskoj upravi elektronskim putem, direktnom predajom na šalteru ili poštanski.
Vremenski rok za podnošenje naredne poreske prijave je 30 dana od proknjiženja prve uplate. Prilikom podnošenja poreske prijave frilenseri imaju sledeće obaveze:
- Da u roku od 30 dana od prispeća zarade popuni PP OPO obrazac i podnese prijavu nadležnoj poreskoj službi.
- Da u istom roku plati izračunati iznos na ime poreza na dohodak.
- Da za svaku uplatu iz inostranstva napravi pojedinačnu poresku prijavu (nije dozvoljen zbir svih prihoda koji će biti prikazan na jednoj poreskoj prijavi).
PP OPO obrazac (poreska prijava o obračunatom porezu) koji frilenseri ispunjavaju sastoji se od četiri dela i sadrži podatke o poreskoj prijavi, poreskom obvezniku, načinu ostvarivanja prihoda i vrstama prihoda koje fizičko lice ostvaruje.
Kako se obračunava porez za frilensere?
Obračun poreza za fizička lica koja zaradu ostvaruju u inostranstvu može biti izvršena na dva načina, a razliku pravi da li je lice zaposleno ili nije.
U prvom slučaju frilenser je zaposlen, ima posao, na osnovu kojeg uplaćuje neku vrstu osiguranja (doprinosa), dok u drugom slučaju frilenser kao izvor prihoda ima samo freelance posao - nema nikakvo osiguranje.
Obračun poreza za frilensere koji su zaposleni
Ako je fizičko lice zaposleno ima uplaćeno zdravstveno osiguranje, te mu se tokom obračuna poreza na dohodak ne odbija iznos za obavezno zdravstveno osiguranje. On plaća iznos na ime poreza na dohodak građana i PIO doprinos.
Za ovu vrstu poreza obračunava se stopa od 20%, sa odbitkom normiranih troškova, čime se osnovica za obračun poreza umanjuje. Kada se normirani troškovi odbiju (to su autorska prava koja mogu iznositi 34%, 43% ili 50% - u zavisnosti od toga čime se frilenser bavi), na dobijenu osnovicu se primenjuje stopa od 20% čime se dobija iznos poreza na dohodak.
Obračun poreza za frilensere koji nisu zaposleni
Ako frilenser nema posao, to znači da nije osiguran ni po kojem osnovu, te se njegov porez uvećava za obavezno zdravstveno osiguranje, pored poreza na dohodak i PIO doprinosa.
Nezaposleni frilenseri se mogu samooporezovati prikazivanjem normiranih troškova ili umanjenjem zarade za neoporezivi iznos.
Ako ste frilenser, a i dalje vam nije najjasnije kako da obračunate porez na dohodak, u svakom momentu se možete obratiti agencijama koje pružaju knjigovodstvene ili računovodstvene usluge, a koje će rado skinuti ovaj deo odgovornosti s vaših pleća.
