UROŠ, POSLEDNJI NEMANJIĆ, JAK ZA SIROMAŠNE, NEJAK ZA VLAST
Na današnji dan 1371. godine najverovatnije je umro car Uroš Nemanjić, sin cara Dušana Silnog i jedini naslednik velikog srpskog srednjovekovnog carstva.
Sin Dušana Silnog, car Stefan Uroš Nemanjić V poznatiji kao Uroš Nejaki je veoma mlad i neiskusan sa osamnaest godina nasledio presto u velikoj državi bez unutrašnjeg jedinstva i čvršće povezanosti. Dušanov polubrat Simeon samovlasno se proglasio novim carem, pa je sabor u Skoplju 1357. godine za srpskog cara proglasio Uroša, a Simeon se otcepio od Epira i Tesalije napravio sebi drugu državu.
To su počelida čine i druge velmože, tako da je centralna vlast naglo oslabila. Nestalo je jezgro oko kojeg bi se pojedini krajevi čvrsto okpili i povezali u celinu, pa su kao mali delovi postali turski plen.
Smrću cara Uroša 1371. godine ugasila se vladavina loze Nemanjića i otpočela agonija srpske države i naroda.
Vladavina Uroša, sina cara Dušana, bila je gotovo u svakom pogledu suprotna vladavini njegovog oca. I sudbina i istorija ponekad igraju nemilosrdne igre. Tako je prvi potomak cara Dušana poneo nadimak Uroš Nejaki.
Novi srpski car, koji je titulu nasledio od oca, nije uspevao da zaštiti svoju državu, ni od spoljnih napada, ni od unutrašnjih potresa.
I kako je već bilo pravilo u srednjem veku, i Uroš je morao da vodi bitku za svoja nasledna prava. Najozbiljniji protivnik mu je bio Simeon Nemanjić, Dušanov polubrat. Iako je celokupna srpska vlastela i crkva stala na Uroševu stranu, Simeon, vojno daleko snažniji, sebi je dodelio carske dostojanstvene oznake i zavladao Epirom i Tesalijom 1359.
Mladi Uroš je uz podršku svoje majke Jelene, državnog sabora održanog u Skoplju i Dubrovčana uspeo da spase svoje vladalačko nasleđe.
Ubrzo, srpska država se podelila na dva carstva, Uroševo i Simeonovo. U većem delu, koji je obuhvatao sve stare srpske zemlje, vladao je Uroš. Pretpostavlja se da je umro 2. ili 4. decembra 1371. godine, verovatno posle Maričke bitke, kao poslednji srpski car.
Za vreme njegove vladavine, 1365. godine za savladara je krunisan kralj Vukašin Mrnjavčević sa očekivanjem da će njegovi potomci (Marko Mrnjavčević) naslediti carski presto jer Uroš nije imao potomaka.
Te godine Vukašinov brat Uglješa preuzima od carice Jelene (Uroševe majke) vlast u Seru.
Posle velikih Dušanovih osvajanja, car Uroš postaje žrtva bahatosti vlastele koja se naglo obogatila u prethodnim ratovima i pljačkama. Infrastrukturna nepovezanost novih teritorija carevine sa jezgrom otežala je uspostavljanje reda i državnih instrumenata.
Uroš Nejaki je proglašen za svetitelja 211 godina posle smrti. Njegove mošti se nalaze u fruškogorskom manastiru Novi Jazak.
Sin cara Dušana, poslednji potomak dinastije Nemanjića. Krotak, pobožan i blag, on nije hteo silom potčinjavati neobuzdane velikaše, među kojima je najneobuzdaniji bio Vukašin.
Smrću cara Uroša 1371. godine ugasila se vladavina loze Nemanjića.
