Danas je Vidovdan, sveti srpski praznik. Devojke, evo šta treba da uradite!
Srpska pravoslavna crkva i i vernici danas slave jedan od najvećih praznika, Vidovdan. Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i tzv. propast Srpskog carstva, pa se tog dana slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpskih mučenika...
Srpska pravoslavna crkva obeležiće praznik svetom arhijerejskom liturgijom u manastiru Gračanica na Kosovu i Metohiji nakon koje će biti održan parastos kosovskim junacima na Gazimestanu.
Predsednik Srbije Tomislav Nikolić položiće venac na Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu, dok će na Trgu Šumadija u Kosovskoj Mitrovici biti otkriven spomenik knezu Lazaru Hrebeljanoviću.
Jedna od odlučujućih bitaka u srpskoj istoriji odigrala se na Vidovdan, 28. juna 1389. godine na Kosovu polju.
Predvodeći srpsku vojsku protiv Turaka u toj bici je poginuo knez Lazar. Od tada, borba za oslobođenje zemlje od Turaka ukorenjena je u srpsku tradiciju.
Srbi pamte Kneza Lazara ne samo po hrabrosti u bici na Kosovu, već i po tome što je izgradio mnoge manastire i druge zadužbine.
Na ikoni se knez Lazar predstavlja u vizantijskoj carskoj odori, ali bez krune na glavi. U levoj ruci drži svoju glavu, a u drugoj krst.
Vidovdan nije praznik radosti, ne igra se i ne peva, a ljudi se prisećaju palih ratnika i obilaze njihove grobove.
Knez Lazar, koji je vladao od 1371. do 1389 godine u oblasti triju Morava, predstavlja jednog od najvažnijih srpskih vladara. Proslavio se učešćem u Kosovskoj bici, u kojoj je i izgubio život, ali koja ga je ujedno svrstala u red besmrtnika.
O kneževom životu pre početka vladavine i o njegovim precima, ne zna se mnogo.
Veruje se da je rođen oko 1329. godine u Prilepcu od oca Pribaca, logoteta na dvoru kralja Dušana, dok je ime njegove majke istoriji ostalo nepoznato. Kao mladić, Lazar je i sam služio na dvoru pomenutog cara od koga je dobio i titulu stavioca.
Godine 1353. car Lazar Hrebeljanović oženio se Milicom, ćerkom kneza Vratka koji je bio iz roda Nemanjića. Sa Milicom je imao osmoro dece: ćerku Maru, koja je bila udata za Vuka Brankovića, Draganu, Teodoru, Jelenu, Oliveru, čiji je suprug bio osmanski sultanBajazit I, sina Stefana, srpkog kneza i despota, Vuka i Dobrivoja.
Car Lazar Hrebeljanović dao je sebi titulu gospodara svih Srba, a vladarsko ime bilo mu je Stefan. Zahvaljujući njemu, crkvena anatema skinuta je sa Srbije kada je carigradki patrijarh Flotej poslao jermonahe Marka i Mateja da to svećano urade, te je 1375. godine izabran prvi srpski patrijarh.
Godine 1373. car Lazar je zajedno sa kraljem Ludvigom I i bosanskim banom Tvrtkom porazio župana Nikolu Altomanovića, koji je pokušao da od Dubrovnika oduzme Ston i Pelješac. Zarobili su ga, oslepeli i podelili među sobom oblast koja mu je pripadala, a car Lazar i njegov zet Vuk Branković dobili su oblast od Rudnika do Kosova.
Knez Lazar imao je veliku želju da pomiri Pećku i Carigradsku patrijaršiju u čemu je i uspeo 1375. godine. Čin je obavljen u Peći u prisustvu ne samo crkvenih velikodostojnika, već i velikog broja velmoža.
Na Vidovdan, 28. juna 1389. godine, odigrala se bitka na Kosovu, kada je srpska država branila od Turaka južnu granicu svoje teritorije. U ovoj bici najviše se istakao Miloš Obilić, koga je Vuk Branković osudio kao izdajnika, iako je sam to bio. Obilić je uspeo da ubije sultana Murata. No, i caru Lazaru je ubrzo odrubljena glava.
Kako bi se nakon bitke sklopio mir sa Turskom koja bi dozvolila i prenošenje Lazarevih moštiju, njegova ćerka Olivera morala je da ode u harem Bajazita I 1390. Godinu dana kasnije, njegove mošti prenesene su u njegovu zadužbinu,manastir Ravanicu.
Za Vidovdan su u našem narodu vezana mnogobrojna verovanja i običaji.
Vid je smatran vrhovnim božanstvom – “Bogom nad bogovima” a svi drugi bogovi tek polubogovima. Među Srbima i svim Slovenima verovalo se da je Vid svevideće božanstvo, pa se Vidovdan smatra i praznikom za oči, odnosno praznikom koji “otvara oči”.
Jedan običaj je posebno zanimljiv, posebno za devojke.
Devojke bi trebalo da uberu vidovu travu i da je sa malo soli i parčetom hleba stave pod jastuk. Zatim bi trebalo, pre nego što legnu da spavaju da izgovore: “Vide, Vide! Tako ti soli i hleba, zemlje i neba, kaži mi ko će mi biti suđen, dovedi ga nasan”. Prema verovanju devojka će te noći sanjati svog budućeg muža.
Vidovdan važi i kao dan proricanja i gatanja, najčešće uz pomoć trave vid, poznate u narodu i kao vidac, vidić, vidovka, vidovčica. Tako devojke često prizivaju vrhovno božanstvo – svetog Vida.
Na Vidovdan se, prema knjigama i verovanjima ne radi u polju – da kukuruz zametne klipove, ni u vinogradu i da se grožđe ne sasuši i otpadne.
Ali tog dana treba probati zrelo voće.
Izvor: Beta, Telegraf
